ปัสสาวะรดที่นอน

ปัญหาปัสสาวะรด เป็นปัญหาที่พบบ่อยและส่งผลกระทบต่อเด็กและครอบครัวทั้งในด้านสัมพันธภาพภายในครอบครัวและความเชื่อมั่นในตนเองของเด็ก ส่วนใหญ่ปัญหาปัสสาวะรดจะเป็นการปัสสาวะรดที่นอนในเวลากลางคืน และส่วนใหญ่ยังไม่เคยควบคุมการปัสสาวะรดได้มาก่อน 

ปัสสาวะรด หมายถึง การที่เด็กมีการปัสสาวะรดที่นอนหรือเสื้อผ้าในวัยที่ควรจะควบคุมการขับถ่ายปัสสาวะได้แล้ว โดยมีเกณฑ์ในการวินิจฉัย ดังนี้

• มีการปัสสาวะรดที่นอนหรือเสื้อผ้าบ่อยครั้ง ไม่ว่าจะเป็นโดยตั้งใจหรือไม่ได้ตั้งใจ
• เกิดขึ้นอย่างน้อย 2 ครั้งต่อสัปดาห์เป็นเวลาติดต่อกันอย่างน้อย 3 เดือน
• เป็นในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี
• อาการที่เกิดขึ้นไม่ได้เป็นผลมาจากการใช้ยา หรือโรคทางกาย (เช่น เบาหวาน ลมชัก)

สาเหตุที่อาจนำมาด้วยอาการปัสสาวะรด

• การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
• ความผิดปกติทางกายวิภาคของระบบการขับถ่ายปัสสาวะ
• โรคต่อมไร้ท่อ เช่น เบาหวาน หรือเบาจืด
• โรคระบบประสาทที่ทำให้เกิดความผิดปกติในการควบคุมการปัสสาวะ
• ความผิดปกติของการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ 

การดูแลรักษา

แม้ว่าภาวะปัสสาวะรดนั้นส่วนมากมักจะหายได้เองเมื่อเด็กโตขึ้น แต่ปัญหาดังกล่าวนั้นส่งผลกระทบต่อเด็กและครอบครัวทั้งในด้านจิตใจและความสัมพันธ์ระหว่างเด็กและผู้ปกครอง ดังนั้นจึงจำเป็นต้องได้รับการช่วยเหลือ ดังนี้

• ผู้ปกครองควรแสดงความเข้าใจและเป็นกำลังใจให้เด็ก ไม่ตำหนิ ล้อเลียน หรือลงโทษ
• จำกัดการน้ำดื่มก่อนเข้านอน โดยเฉพาะช่วง 2-3 ชั่วโมงก่อนเข้านอน และให้เด็กไปปัสสาวะก่อนเข้านอน
• รักษาภาวะท้องผูก
• การปรับพฤติกรรมโดยใช้แรงจูงใจ เช่น สะสมสติกเกอร์ในปฏิทิน บันทึกในสมุด เมื่อเด็กสามารถทำตามข้อตกลงได้ เช่น ไปเข้าห้องน้ำก่อนนอน งดน้ำดื่มก่อนเข้านอน
• เครื่องปลุกเตือนปัสสาวะรด เป็นเครื่องมือที่มีขั้วไฟฟ้าติดไว้กับกางเกงในเด็ก เมื่อปัสสาวะมาถูกขั้วไฟฟ้า จะทำให้มีสัญญาณดังขึ้นหรือสั่นสะเทือนปลุกให้เด็กตื่น หลังจากนั้นเด็กจะต้องลุกไปปัสสาวะในห้องนอน เปลี่ยนกางเกงใหม่และติดเครื่องช่วยปลุกกลับเข้าที่
• การใช้ยา เพื่อลดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะ และลดปริมาณปัสสาวะ

ที่มา ตำราพัฒนาการและพฤติกรรมเด็ก