โรคต้อหิน ไม่ใช่การที่หินเข้าตา หรือมีหินอยู่ในตานะคะ แต่คืออาการที่ดวงตาจะแข็งเหมือนกับหิน ซึ่งเกิดจากความดันภายในลูกตาที่สูงขึ้น จนตาแข็งดังหิน จึงเรียกว่า ต้อหิน โดยพบว่าเป็นสาเหตุสำคัญของการสูญเสียการมองเห็นมากเป็นอันดับ 2 รองจากต้อกระจก แต่โรคต้อหินมีความสำคัญเป็นอันดับต้นๆ เนื่องจากต้อกระจกถ้าผ่าตัดสามารถหายขาดได้ แต่ต้อหินหากไม่ได้รักษาอย่างทันท่วงทีจะทำให้สูญเสียการมองเห็นอย่างถาวร

หากความดันลูกตาสูงกดทับขั้วประสาทตา จะทำให้ขั้วประสาทตาถูกทำลายและเป็นการถูกทำลายที่ถาวร ซึ่งจะส่งผลให้สูญเสียการมองเห็น สามารถวัดความสูญเสียการมองเห็นได้โดยการวัดลานตา เป็นการวัดเพื่อประเมินว่าผู้ป่วยมีลานสายตากว้างหรือแคบมากน้อยเพียงใด สามารถบอกระดับความรุนแรงของโรคได้ เนื่องจากเมื่ออาการรุนแรงขึ้น จะทำให้มองเห็นลานตาแคบลง จนทำให้สูญเสียการมองเห็นในที่สุด อาการโรคต้อหิน ส่วนใหญ่แล้วมักไม่ค่อยแสดงอาการ ไม่มีสัญญาณให้รู้ล่วงหน้า แต่จะทราบก็ต่อเมื่อเป็นไประยะนึง จนส่งผลให้การมองเห็นผิดปกติ จะมองภาพได้แคบลง

โดยทั่วไปต้อหิน แบ่งออกเป็น 2 ชนิด ได้แก่ ต้อหินมุมเปิดและต้อหินมุมปิด

ต้อหินมุมเปิด จะพบได้บ่อยกว่า จะไม่แสดงอาการในระยะแรก ขั้วประสาทตาจะค่อยๆ เสียไป การมองเห็นจะลดลงไปเรื่อยๆ ภาพที่มองเห็นจะแคบลง อาจใช้เวลาหลายปีกว่าจะสูญเสียการมองเห็นอย่างถาวร
ต้อหินมุมปิด ผู้ป่วยจะมาพบแพทย์ด้วยอาการปวดตา ตาแดง เห็นแสงรุ้งรอบดวงไฟ อาจจะมีอาการปวดหัว คลื่นไส้อาเจียนร่วมด้วยจากความดันตาที่ขึ้นสูง และยังมีต้อหินมุมปิดเฉียบพลัน ส่วนมากจะพบร่วมกับผู้ที่เป็นต้อกระจกแต่ไม่ได้รับการรักษาผู้ป่วยยังไม่ได้ผ่าตัดต้อกระจกปล่อยให้ต้อกระจกสูงขึ้นเรื่อยๆ แต่หากรีบมาพบแพทย์ได้ทันท่วงทีจะมีโอกาสรักษาให้หายขาดได้

นอกจากนี้แล้วยังมี ต้อหินแต่กำเนิด มักเกิดในทารกแรกเกิดหรือเด็ก และต้อหินชนิดแทรกซ้อน ซึ่งเกิดจากภาวะแทรกซ้อนจากความผิดปกติทางตา โรคทางพันธุกรรม โรคประจำตัว หรือเกิดจากโรคตาอื่นๆ

การป้องกันโรคต้อหิน ทำได้โดยการตรวจดวงตา ตรวจสุขภาพตาประจำปี โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัวเบาหวาน ความดัน ไขมัน ที่มีผลต่อหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงเส้นประสาทตา เนื่องจากหากความดันลูกตาสูงจนทำลายขั้วประสาทตาจะทำให้เป็นต้อหินได้ แพทย์จะรักษาโดยการให้หยอดยา ยากิน หรือฉีดยา วิธีในการรักษาขึ้นอยู่กับอาการและระดับความรุนแรง
ผู้ป่วยโรคต้อหินในระยะแรกมักจะไม่แสดงอาการ หากเข้ารับการตรวจดวงตาได้ทันท่วงทีก่อนที่จะเป็นมาก หรือในช่วงที่เป็นระยะแรกเริ่ม การเข้ารับการตรวจดวงตา จึงเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยป้องกันการเป็นต้อหินขั้นรุนแรงจนสูญเสียดวงตาได้

การรักษาโรคต้อหิน ขึ้นอยู่กับชนิดและระดับความรุนแรงของโรค ซึ่งจะมีทั้งการใช้ยา การรักษาด้วยเลเซอร์ และการผ่าตัด วิธีในการรักษาขึ้นอยู่กับระยะของโรค แล้วแต่ความเหมาะสมของแต่ละบุคคลตามที่แพทย์วินิจฉัย

การตรวจคัดกรองโรคต้อหิน แพทย์จะซักประวัติทั้งทางร่างกาย ประวัติทางครอบครัว วัดสายตา วัดลานตา ตรวจขั้วประสาทตา และสิ่งที่เน้นสำหรับการตรวจโรคต้อหิน คือการวัดความดันลูกตา เป็นการตรวจที่สำคัญเนื่องจากเป็นปัจจัยเดียวที่สามารถควบคุมได้

เน้นย้ำอีกครั้งนะคะว่าการตรวจตา และการตรวจสุขภาพประจำปีเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยป้องกันการเป็นโรคต้อหิน และการสูญเสียดวงตาจากโรคต้อหินโดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยง เช่น ผู้ที่มีอายุมากกว่า 40 ปี มีค่าสายตาที่ผิดปกติ มีประวัติพันธุกรรมหรือคนในครอบครัวเป็นโรคต้อหิน มีโรคประจำตัว มีประวัติอุบัติเหตุทางตามาก่อน แนะนำให้มาโรงพยาบาลรวมแพทย์ฉะเชิงเทรา มีเครื่องมือที่ทันสมัยและได้พบแพทย์เฉพาะทางตรวจอาการตั้งแต่แรกเริ่มค่ะ